Ιατρός: 'Ελενα Καλόγερα

Eιδικότητα: Ψυχίατρος - Ψυχοθεραπεύτρια

Επικοινωνήστε με την γιατρό

Έλενα Καλόγερα, MD, Msc
Ψυχίατρος - Ψυχοθεραπεύτρια
Επιστημονικός Συνεργάτης Ιατρείου Ψυχικής Υγείας Γυναικών Αιγινήτειου Νοσοκομείου
Α΄ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική ΕΚΠΑ
Συνεργάτης Ψυχίατρος Κέντρου Αποθεραπείας & Αποκατάστασης «ΦΙΛΟΚΤΗΤΗΣ» 

Η σωματοδυσμορφοβική διαταραχή είναι καταγεγραμμένη από το 1891 όταν ο Enrico Morselli την ονόμασε «δυσμορφοφοβία» και την περιέγραψε ως εξής: «ο δυσμορφικός ασθενής είναι σίγουρα δυστυχής, γιατί στην μέση της ημέρας, όταν συζητά ή διαβάζει, όταν τρώει, πραγματικά οπουδήποτε και οποιαδήποτε στιγμή κατακλύζεται από τον φόβο της δυσμορφίας. Αυτό μπορεί να είναι πολύ επώδυνο, σε σημείο απόγνωσης».

Οι δυσμορφοβικοί ασθενείς ανησυχούν έντονα λόγω της πεποίθησης ότι κάποιο μέρος της εμφάνισής τους είναι απωθητικό, παραμορφωμένο, ενώ στην πραγματικότητα η υποτιθέμενη ατέλεια είναι ελάχιστη ή ανύπαρκτη. Εάν πράγματι υπάρχει κάποια μικρή σωματική ανωμαλία, η ενασχόληση και η αγωνία του ατόμου είναι σαφώς υπερβολική και προκαλεί σημαντική έκπτωση της λειτουργικότητας. Πρόκειται συχνά για την μετάθεση μιας ενδοψυχικής σύγκρουσης σε κάποιο μέρος του σώματος. Οι ανησυχίες αυτές αφορούν περιοχές του προσώπου, όπως η μύτη, τα αυτιά, το δέρμα, π.χ. ακμή, ουλές, ή το τριχωτό της κεφαλής, π.χ. αδύναμα μαλλιά, καθώς και τους μύες.

Συχνά ξεκινά στην εφηβεία, όπου το σώμα είναι το όχημα που μεταφέρει τον/την έφηβο-η στην ενήλικη ζωή (είναι αθλητικό ή καχεκτικό; υγιές ή πάσχον; τέλειο ή ατελές;). Η αναλογία ανδρών/γυναικών είναι από 1:2 έως 1:1 και μπορεί να εμφανιστεί από την ηλικία των 5 ετών έως εκείνη των 80. Οι έφηβοι/ες έχουν πιο σοβαρά κλινικά συμπτώματα της διαταραχής σε σύγκριση με τους ενήλικες. Μπορεί να οδηγήσει σε διακοπή της σχολικής φοίτησης, τους απασχολούν περισσότερες ώρες, εμφανίζουν χαμηλότερη εναισθησία, μεγαλύτερο ποσοστό παραληρητικών ιδεών, αυτοκτονικού ιδεασμού και απόπειρας αυτοκαταστροφής.

Όσοι πάσχουν από τη διαταραχή αυτή ζουν συνήθως με ένα αίσθημα αυτολύπησης, ξοδεύουν ώρες μπροστά στον καθρέφτη ή καταφεύγουν σε χειρουργικές αισθητικές επεμβάσεις οι οποίες όμως δεν παρέχουν την ικανοποίηση που θα επιθυμούσαν, με αποτέλεσμα να μην ανακουφίζεται το άγχος τους και να μην σταματούν την καταναγκαστική ενασχόληση με το σώμα τους. Η συνεχής προσπάθειά τους να αλλάξουν το σώμα τους δημιουργεί πολλές φορές μία επίπλαστη προσωπικότητα που δεν θυμίζει την προηγούμενη και δίνει λανθασμένη εντύπωση στο άτομο ότι μπορεί να έχει καλύτερη ζωή βασισμένη στη νέα του εικόνα.

 Επίσης, τα άτομα υιοθετούν ακραίες διατροφικές συνήθειες, ασκούνται υπερβολικά και ενδεχομένως λαμβάνουν διάφορα διατροφικά σκευάσματα, οι γυναίκες κυρίως για αδυνάτισμα και οι άνδρες για να αποκτήσουν περισσότερο μυϊκό όγκο.

Η σωματοδυσμορφοβική διαταραχή μπορεί να οδηγήσει τους πάσχοντες σε κοινωνική απομόνωση, εγκατάλειψη των σπουδών ή της εργασίας, σοβαρά προβλήματα εντός γάμου ή σχέσης και μπορεί να συνυπάρχει με κατάθλιψη, στρες και διαταραχές πρόσληψης τροφής.

Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει αρχικά τη διάγνωση μέσω προσέγγισης του ασθενή με ερωτήσεις όπως: ανησυχείς για την εμφάνισή σου; θεωρείς

κάποιο μέρος του σώματός σου «προβληματικό» και πιο συγκεκριμένα δέρμα, πρόσωπο, μαλλιά, μύτη; τί επιπτώσεις έχει αυτό στην ζωή σου; πόσο σε στεναχωρεί αυτή η έγνοια;

Όταν η εκδήλωση της διαταραχής γίνεται στην εφηβεία, χρειάζεται σωστή ψυχοεκπαίδευση στους γονείς, καθώς επίσης να δοθούν ισχυρά κίνητρα από τους γονείς προς τα παιδιά τους και να υιοθετηθούν τρόπους  ενίσχυσης της αυτοπεποίθησης των εφήβων. Είναι συνήθως ανώφελο να τους επιβεβαιώσετε ότι δεν έχουν κάποιο ελάττωμα. Βοηθήστε τους λέγοντας ότι έχουν διαταραχή εικόνας σώματος που ονομάζεται σωματοδυσμορφοβική διαταραχή , ότι είναι μια γνωστή διαταραχή που αρκετοί νέοι εμφανίζουν και πως υπάρχει θεραπευτική (φαρμακευτική και ψυχοθεραπευτική) αντιμετώπιση.